Een bijzonder gastenverblijf in hotel De Draak tijdens de Tweede Wereldoorlog Lex Lensink Op de Grote Markt te Bergen op Zoom, links gelegen van het oude stadhuis, bevindt zich hotel De Draak.1 Hoewel men in Bergen op Zoom graag gelooft dat de oorsprong van het hotel nog vóór het begin van de veertiende eeuw gezocht moet worden, is er in de archieven van de stad in werkelijk heid pas halverwege de vijftiende eeuw voor het eerst een vermelding van te vinden.2 Wel wordt aangenomen dat het pand (waarin het huidige hotel gehuisvest is) al moet hebben bestaan vóór de stadsbrand van 17 mei 1397, mede omdat de naam van het gebouw (De Draak) al genoemd wordt in een akte uit 1409.3 Aan het begin van de zestiende eeuw kocht de Antwerpenaar Pieter Gielissen de Draak en voegde dit pand samen met het eveneens door hem aangekochte pand Olifant en trok even later ook nog het erf van Sint Joris hierbij. Akten uit de vijftiende eeuw vermelden het gebruik van de Draak als herberg; een gebruik dat in de zestiende eeuw werd voortgezet.4 Van de lotge vallen van het gebouw waarin hotel De Draak gevestigd is, kan de lezer kennisnemen in de Gids voor Oud Bergen op Zoom.5 In de loop der tijden is De Draak vaak getroffen door onheil en rampen (stadsbrand in 1397; Tachtigjarige Oorlog; beleg en inname van de stad door de Fransen in 1747; grote brand in 2013), maar hij is ze alle te boven gekomen. Hotel De Draak in de Tweede Wereldoorlog Het pand waarin hotel De Draak is gevestigd, heeft niet altijd de huidige vorm en aanzicht ge had. Vooral in de twintigste eeuw zijn grote ver anderingen aangebracht. Zo werd er omstreeks 1974 een (derde) verdieping op het bestaande gebouw geplaatst en werd later, in 1991, het op de hoek van de Grote Markt gelegen pand De Borse bij het gebouw getrokken. Voor dit artikel echter is het van belang te schetsen in welke staat het gebouw (hotel De Draakin de jaren veertig van de vorige eeuw verkeerde. Op dat moment ontbrak dus nog de etage die tegen woordig de bovenste verdieping van het pand is. Ook de gelagzaal van hotel De Draak was toen anders ingericht. Het plafond van de zaal was minder hoog dan nu het geval is en het was ge- stuct, waardoor de balkenlaag niet zichtbaar was. Aan het begin van de Tweede Wereldoorlog was Gerard Oirbans eigenaar van hotel De Draak. Diens zoon, Arnold (Nol) Oirbans, woonde met zijn vrouw in het hotel. Het gezin had woon ruimte op de bovengelegen verdieping, aan de achterzijde. In de aanloop naar de Tweede We reldoorlog werd Nol gemobiliseerd. Na de Mei dagen van 1940 en na zijn terugkeer uit krijgs gevangenschap ging hij weer wonen en werken In De Draak. Hij sloot zich echter ook aan bij het verzet.6 Hotel De Draak heeft altijd - ook tijdens de be zetting - de functie van pension en hotel behou den. Wel was er gedurende de oorlog geregeld sprake van militaire aanwezigheid in het gebouw. Een foto waarop twee wachthuisjes met Duitse wachtposten zichtbaar zijn voor de ingang van De Draak geeft blijk daarvan. Van het hotel werd regelmatig gebruik gemaakt door de Kampfkom- mandant (Bevelvoerder van de Wehrmacht) voor West-Brabant om er te vergaderen. Dat bracht met zich mee dat er regelmatig Duitse militairen in het pand aanwezig waren. Ongetwijfeld zullen die gebruik hebben gemaakt van de horecafa- ciliteiten en in de gelagzaal hebben verbleven, etend, drinkend, of vergaderend.7 Een bijzonder gastenverblijf De hier geschetste omstandigheden in hotel De Draak hebben in de oorlogsjaren soms tot in gewikkelde en gevaarlijke situaties geleid. Dat kan als volgt toegelicht worden. Direct boven de gelagzaal, tussen het stucplafond en de boven liggende verdiepingsvloer, was een kleine ruimte De Waterschans 2 - 2019 130

Periodieken

De Waterschans | 2019 | | pagina 18