HOFZAALLEZINGEN 2020:
ZOOM IN op de ZESTIENDE EEUW
Voor de 21e keer zal er een reeks van vier Hof
zaallezingen worden georganiseerd over de
cultuurhistorie van Bergen op Zoom en de re
gio. De lezingen gaan voornamelijk over de 16e
eeuw, met soms nog een uitstapje naar de late
middeleeuwen.
De lezingen worden gehouden in de Hofzaal
van het Markiezenhof en worden georganiseerd
door de Geschiedkundige Kring, het Cultuurbe-
drijf (afdeling Markiezenhof), Heemkundekring
Halchterth en het West-Brabants Archief.
3 maart: Marion Boers
De Bourgondische hofcultuur in Bergen op Zoom
Honderd jaar geleden verscheen Johan Huizinga's
Herfsttij der Middeleeuwen. De auteur roept in
zijn bloemrijke taal een beeld op van de pracht
en praal aan het Bourgondische hof en de vijf
tiende eeuw. De eeuw die daarop volgde werd
gekenmerkt door talloze verschuivingen die
iedereen in de maatschappij raakte. Als reactie
daarop bleef de adel in de Nederlanden onver
schrokken vasthouden aan de Bourgondische
hofcultuur die zo fraai door Huizinga werd be
schreven. Sporen daarvan zijn te vinden in tallo
ze primaire bronnen, zoals boedelinventarissen
en objecten, maar ook afbeeldingen die be
waard bleven. Aan de hand daarvan zal Marion
Boers een inkijkje geven in de hofcultuur zoals
die te vinden was in Bergen op Zoom. (afb. 1)
10 maart: Merlijn Hurx
Keldermans te paard: reizende architecten in de
late middeleeuwen
De familie Keldermans was meerdere genera
ties actief als steenhandelaar en bouwmeester
in zo'n beetje het hele westelijke deel van de
Lage Landen: van Brussel en Brugge in het zui
den tot Alkmaar in het noorden. In opdracht van
het hof, de adel, de kerk en de steden hadden
ze een enorm gevarieerde orderportefeuille.
Met name Anthonis I, Anthonis II en Rombout II
Keldermans, die ook verantwoordelijk voor het
Markiezenhof waren, combineerden een flink
aantal opdrachten gelijktijdig. In deze lezing zal
Merlijn Hurx ingaan op de organisatie van hun
praktijk: hoe wisten zij zoveel bouwwerken suc
cesvol te leiden?
17 maart: Joey Spijkers
"Doe wat nodig is voor het behoud van de
inkomst." De confiscatie van Bergen op Zoom,
1567-1576
Toen markies Jan IV in 1567 op zijn sterfbed lag,
stuurde koning Filips II een stel troepen naar
Bergen op Zoom om het Markiezaat in beslag te
nemen. Confiscaties behoorden al eeuwen tot
het politieke arsenaal van een vorst. Opstandige
edelen konden ermee worden gedwongen om
zich te verzoenen, loyale volgers konden worden
Afb. 1. Jan en Hubert van Eyck, De geboorte van Johannes,
1416, Les tres bettes heures de Jean te duc de Berry, Bibtio-
theca Reate Turijn.
De Waterschans 4 - 2019
210