In 1577 werd melding gemaakt van een "corps
de guarde" in de hal op de markt. Er werd al
daar een ijzeren kist gemaakt voor het bewaren
van de sleutels van de poorten van de stad, een
kenmerkende functie van een belfort. Aan de
zuidzijde was er een portaal met een natuurste
nen poort die in 1590 verwijderd werd. In 1589
werden de toren en de galerij afgebroken, zoals
blijkt uit de volgende passage: "Drije stenen
pilaren, gestaen hebbende boven de gebroken
thoren van de Halle". Het betrof hier wellicht al
leen de afbraak van het bovengedeelte of mis
schien alleen de spits van de toren. In 1631/32
werd namelijk aan de smid Lieven de Corte een
rekening betaald voor het maken van een sleu
tel voor de toren van de Halle. De scherprechter
hield hier toen kantoor; de smid maakte voor
hem aldaar een uithangbord met toebehoren.3
Later, maar vóór 1747, moeten het restant van
de toren en het noordelijk gedeelte van de La
kenhalle afgebroken zijn. Het gebouw was toen
bestemd tot hoofdwacht van de vesting. Het
beeld van het gebouw in die tijd is bekend van
de maquette door Nezot uit 1750 (afb. 2).4
Het besloeg toen het huidige pand Hoogstraat 2,
het pand Hoogstraat 4 en een gedeelte van het
nu open voorplein. Het telde twee verdiepingen,
waarboven een steil schilddak stond. Aan de
zijde van de Hoogstraat stonden er toen nog
steeds tegen de Halle aangebouwde winkeltjes.
Bij de beschietingen in 1747 is de Lakenhal
zwaar beschadigd. Bij de herstellingen werd
aan de zuidzijde het perceel van Hoogstraat 4
er afgenomen. Bij de restauratie van dat pand
in 1979 zijn de funderingen van de Lakenhal
teruggevonden. Dat gevelfragment was opge
bouwd uit baksteen met Gobertanger spekban-
den (afb. 3).
Ook na 1747 was het gebouw noordwaarts on
geveer drie meter langer, een situatie die in
1825 bij het maken van het oudste kadastrale
plan nog bestond (afb. 4).
Het gebouw bleef een verdieping lager dan het
vóór 1747 was. Uit 1755 is ook nog een plat
tegrondtekening (afb. 5a) van de toenmalige
hoofdwacht, waar de Lakenhal en Grote Markt
14 deel van uitmaakten, bewaard gebleven. Die
geeft wel een galerij weer, die ook zichtbaar
is op de maquette. Wel moet de tekening met
enige reserve bezien worden, omdat de nu nog
bestaande oostgevel van Grote Markt 14 en
de westgevel van de Lakenhal niet in elkaars
verlengde getekend zijn, terwijl beide nog au
thentiek zijn en wel in één lijn liggen. In het
midden van de negentiende eeuw is die meest
noordelijke travee grotendeels weggebroken, op
een klein restant aan de zijde van de Hoogstraat
na. Die toestand is bekend van een tekening uit
1829 (afb. 5b), aanwezig in het Algemeen Rijks
archief in Den Haag.5 Daarna is het gebouw
Afb. 2. Detail van de maquette uit 1750 in het Musee des
Plans Reliëfs
Afb. 3. Gevelrestant, zichtbaar geworden in Hoogstraat 4 in 1979
De Waterschans 4 - 2019
188