temin bestond het garnizoen in 1794 uit 16.000
soldaten en werd er begonnen met het bouwen
van primitieve kazernes te huisvesting
Na de Franse overheersing (1795-1814) verloor
Bergen op Zoom zijn 'grote' garnizoen.
Wel werd het Markiezenhof verbouwd inge
richt als kazerne voor de infanterie (700 man).
Door de Belgische opstand kreeg de 'vesting'
haar strategisch belang terug.
Het aantal militairen steeg van 700 naar ruim
6000 en bestond uit aLLe afdeLingen.
De 'vesting' Bergen op Zoom werd tussen 1867
en 1885 geslecht, maar het garnizoen bleef.
In de 19e eeuw werd dit steeds belangrijker en
vooral 3 RI (3e Regiment Infanterie) en 3 RVA (3e
Regiment Veld Artillerie) speelden hierbij een
belangrijke rol.
3 RI huisde in het Markiezenhof (Prinsenhof)
en in de Korenmarktkazerne. In de Blokstallen
1-2-3, Groot en Klein Arsenaal was 3RVA gele
gerd.
In de jaren tussen de Eerste en Tweede We
reldoorlog verdween het grootste deel van 3 RI
naar Breda en bleef er ook maar één afdeling
van de veldartillerie (1-3 RVA) over.
Deze werd weer wat later aangevuld en uitge
breid met de 7 RVA (compLeet regiment) ook
geLegerd in het Groot Arsenaal (vanaf 1930
WiLheLminakazerne). In de Korenmarktkazerne
(vanaf 1930 Oranje Nassaukazerne) kwamen 2
compagnieën van 14 RI te liggen en wat later de
hele 14 RI (1934).
Het Bergse garnizoen bestond in 1934 dus uit
een restantje 3 RI, 14 RI en 7 RVA met een vaste
kern van 41 officieren en 149 onderofficieren.
Per lichting dienstplichtigen kwamen er een
kleine 600 soldaten naar Bergen op Zoom.2
Op 15 mei 1939 was de vijfde kazerne ook klaar
- De Cort HeyLigerskazerne - en nam het
14 GB (14e Grens Bataljon) daar zijn intrek.
Na de Tweede Wereldoorlog veranderde er
veeL in de krijgsmacht en ook in de garnizoens
stad Bergen op Zoom. Zo werd op 15 november
1957 het Markiezenhof teruggegeven aan het
stadsbestuur. In 1967 sloot de Oranje Nas-
saukazerne zijn poort en werd direct gesLoopt.
Februari 1971 vertrokken de Laatste bewoners
(b TBZ) bataLjon TerritoriaaL BeveLhebber Zuid
van de WiLheLminakazerne naar Breda en werd
de kazerne (zonder werkpLaatsen, garages en
magazijnen) teruggegeven aan de gemeente.
Vanaf 12 februari 1970 was Bergen op Zoom of
ficieel geen garnizoensstad meer.
De Cort HeyLigerskazerne kreeg nog weL vanaf
1971 de RijschooL Bergen op Zoom onder zijn
dak (RSB) en de Bergenaren maakten dageLijks
kennis met de jeeps, eentonners (DAF 126) en
drietonners (DAF 328). Vijfentwintig jaar Later is
het echt voorbij.
Op 1 juLi 1996 sLuit de Cort HeyLigerskazerne en
vanaf dat moment zijn er géén miLitairen meer
geLegerd in Bergen op Zoom. Bergen is 'miLitair
vrij'!
Noten:
1. Bergen op Zoom als militaire stad, brochure reeks num
mer 16 sectie miLitaire geschiedenis, KoninkLijke Land
macht. ISBN:90.70677-43.1
2. Cor Ramapart zaL in zijn opLeidingstijd bij 3RI zijn inge
Lijfd. Later is hij naar het vijfde Regiment Infantarie (5RI)
overgepLaatst, na eerst ingeschakeLd te zijn bij de grens
bewaking.
De Waterschans 2 - 2020
66
