Hans Domes
Wat is er over goudsmid Hans Domes bekend?
De auteurs Van der Sman en Wierda hebben
heel wat gegevens over hem boven water ge
haald. Vermoedelijk heeft hij zich rond 1560-1562
in Florence gevestigd. Zijn eerste maandsalaris
ontving hij van Francesco de Medici en bedroeg
15 scudi. Hans werkte ook voor Cosimo, die hem
speciale opdrachten gaf en hem daarvoor extra
betaalde. Tot die opdrachten behoorden kom
men en vazen van haLf-edeLsteen met gouden
armaturen. Maar ook een gouden ceintuur met
juwelen, een gouden halsketting en gouden
handgrepen voor de tweede echtgenote van Co
simo, Camilla MarteLLi. Hans werkte en woonde
in het Palazzo Pitti tot aan de grote reorganisatie
van de werkplaatsen in 1588. Sindsdien werkte
hij in de GaLLeria dei Lavori in de Uffizi. Hij stond
in de rekeningen vermeld als 'orefice tedesco'
of aLs 'nostre orefice'aLs 'fiamingo orifice' maar
ook met zijn eigen naam in verschillende schrijf
wijzen: Giovanni Domis, Giovani Dies en zelfs
Giovanni Ties. Orefice tedesco betekent Letterlijk
Duitse goudsmid; fiamingo orefice is VLaams
goudsmid.22 De betekenis moet men niet aL te
Letterlijk nemen. Het hieLd meer in dat het om
een goudsmid uit het noorden ging. Ook het
draagteken van het Sint JorisgiLde uit omstreeks
1550 dat zich in het Museo NazionaLe deL BargeL-
Lo in FLorence bevindt, staat in de cataLogus daar
vermeLd aLs 'Arte tedesca, sec. XVI fine' (Duits
werk uit het einde van de 16e eeuw). In ItaLië is
het noorden aL gauw synoniem met DuitsLand.23
De hertogen van FLorence Lieten zich bij de keu
ze van vakmensen adviseren, onder andere door
de kunstkenner Bernardo Vecchietti (1514-1590)
een FLorentijns patriciër. Die was betrokken bij
verschiLLende opdrachten aan de goudsmeden
in het ateLier van De Medici. In de rekeningen
staan de voLgende producten vermeLd die door
of onder Leiding van Hans Domes zijn gemaakt
en uit goud en emaiL bestaan, kenneLijk zijn
speciaLiteit:
- een adeLaar
- een hanger aan een ketting
- een Leeuw
- een in goud gevatte pareL
- een paar munten
Hans had verschiLLende FLorentijnse edeLsme
den onder zijn Leiding of naast hem werken. Hij
is op 1 maart 1601 in FLorence overLeden.24
Familiebanden Domes
Bij het onderzoek naar de ziLversmeden vaLLen
de famiLiebanden op. Het beroep gaat vaak van
vader op zoon over en via huweLijken worden
famiLies aan eLkaar verbonden. Op zich is dat
Logisch. De meeste ziLversmeden behoorden tot
de bovenLaag van de samenLeving. ZiLversmeden
waren op taL van maatschappeLijke gebieden in
bestuursfuncties actief. Zij staken kapitaaL in
vastgoed of namen goud en ziLver in onderpand.
Bij de famiLie Domes/Domis zien we famiLieban
den met de ziLversmeden-famiLies Van UffeLen,
De Semerpont en De Keyser. Een opvaLLende
naam daarbij is die van Jacques Domis, die in
1533 is geboren aLs zoon van Franchois Domis.
Afb. 4 Lapislazuli kan met gouden zetting in de vorm van een
pauw, vervaardigd door Hans Domes in 1577/1578. (Museo
degli Argenti, Florence).
71 De Waterschans 2 - 2020
