Licht in 1459, de huidige gewelven met de tus
senmuur aangebracht zijn (afb. 1). Die theorie
leidde tot een nader onderzoek van de geschre
ven bronnen.
De bouwhistorische verkenning die in 2017 ge
maakt is door het Monumenten Adviesbureau
geeft aan dat de kap van het Hofzaalgebouw - en
dus ook al het opgaande werk - in twee kort
opeenvolgende fasen gebouwd is2.
De spanten dragen telmerken die vanaf de
Steenbergsestraat zijn genummerd: iiii, iii, ii,
i, i, ii. Dat zal er op duiden dat eerst het voor
ste deel gebouwd werd vóór de nog bestaande
woontoren. Na voltooiing van het voorste deel
werd het gebouw achterwaarts doorgetrokken,
waarmee de huidige afmetingen van het Hof
zaalgebouw bereikt werden. Een versnijding in
de zuidmuur op de eerste verdieping in de derde
travee van achteren kan hier nog een bouw-
spoor van zijn. De (smallere) kelder onder de
voorganger van het voorste deel van de Hofzaal
is waarschijnlijk in 1397 gebouwd. De rekening
van de bouw van een keldergewelf in dat jaar
is bewaard gebleven. De gebruikte bakstenen
hebben een formaat van 22 x 10,5 x 5,5 cm, wat
kan corresponderen met dat bouwjaar. Ook de
afwijkende maat van het tweede penant vanaf
de achtermuur in de noordgevel kan daarop te
rug te voeren zijn, hoewel dat ook zijn oorzaak
kan vinden in de oorspronkelijke indeling van
de huidige Blauwe Zaal. Die mogelijke indeling
heb ik eerder uiteengezet in een artikel over het
Markiezenhof 'Een heerlijk appartement'3.
In de inventaris die Willem van Ham maakte van
de rekeningen voor bouwwerken aan het Mar
kiezenhof is die uit 1384/1385 interessant4. In
een rekening is de levering van keper- en kil-
pannen en 7000 tichelen vermeld voor het dek
ken van 'den thoren'. Dit is voldoende om de
kap op de gedachte toren met een helling van
circa 50° te dekken. Bij grotere tichels dan het
nu opgemeten exemplaar kan de helling moge
lijk oplopen tot 60°. Uitgaande van de op onder
zoek gebaseerde prognose dat de kapheLLingen
vanaf de 11de eeuw tot de 14de eeuw geleidelijk
van ca. 30° oplopen naar 60° is een helling van
50° hier wel aannemelijk5. In een volgende re
kening is vermeld dat de daken van 'die sale,
die telrie en de kokene voldect' zijn. Met de
'sale' zou hier dus het torengebouw bedoeld
De Waterschans 2 - 2020 88
Afb. 2, Utrecht, Achter de Dom 7, ca. 1400 (Corry Lengkeek]
