'Vertel,
vertel verhalen'
Mieke Elseman:
door Henk Boot
Wie van geschiedenis houdt, komt in Bergen op Zoom wel
aan zijn trekken. Ruim 850 monumenten, een middeleeuws
stratenpatroon in de binnenstad en in het Westelijk
Stadsdeel liggen de scherven van de pottenbakkers nog
voor het oprapen. Als geboren en getogen Bergse weet
Mieke Elseman daar alles van. Bovendien kan deze
oud-docente er smakelijk over vertellen. 'Ik zeg tegen
stadsgidsen in opleiding: vertel, vertel, vertel verhalen.'
Mieke gaf les aan de voormalige Gerardus Majella-school aan
de Noordsingel. Later aan een school voor moeilijk lerende
kinderen, tegenwoordig praktijkschool Het Kwadrant.
'Mijn interesse voor geschiedenis heb ik overgehouden
aan Jac. Backx, mijn docent op de School voor Geschiedenis op
het Moller Lyceum. Wat kan die man verhalen vertellen.
Net als zuster Serafine op de kweekschool St.-Anna in
Oudenbosch. Met rode oortjes zat ik soms naar haar te
luisteren.' Goede vertellers weten te boeien. Kunnen ze en
passant kennis overdragen, dan zijn ze in de wieg gelegd
voor het onderwijs. Of ook, zoals Mieke: voor stadsgids.
Vanaf 2008 is ze dat. Daarnaast leidt ze zelf als mentor
stadsgidsen op. Op basis van een door wijlen Ad van den
Bulck, oud-voorzitter van de Geschiedkundige Kring,
ontwikkelde stadswandeling. 'Stadsgidsen in spe schrijven
in overleg met hun mentor ook letterlijk een eigen route
uit. Ze proberen die uit in proefwandelingen en lopen
bij wijze van examen die route met familie, vrienden en
bekenden.' De begeleidingscommissie loopt dan ook mee.
Geeft die groen licht, dan kan de stadsgids voortaan
zelfstandig wandelingen leiden.
Ontdek je plekje
Op haar 73ste wandelt ook Mieke nog altijd met groepen
door de binnenstad. Als een van de presentatrices van
een Bergse variant op het ooit populaire tv-programma
Ontdek je Plekje. 'Heerlijk vind ik dat. Vooral als er Bergenaren
bij zijn die veel weten over de binnenstad.'
Ze maakt dan bij voorkeur doorsteekjes naar weinig
bekende locaties. Naar 'de Boeren'ol' bijvoorbeeld. Of de
binnentuin achter de Artilleriestraat. 'We lopen dan ook
langs het voormalige gereformeerde kerkje aan de Moere-
grebstraat, dat nu een woonhuis is met tot voor kort een
expositieruimte. Met overal een uitleg of een verhaal.'
Mieke zelf legt er eer mee in haar gevolg te verrassen.
'Bij mijn stadswandelingen wijs ik graag op leuke details in
de binnenstad, waar je anders aan voorbij gaat.' Historische
feiten schudt ze uit haar mouw. Met verhalen kleurt ze die
in. Neem de Fluwelenbroekstraat. De meeste volgers hebben
geen idee hoe die straat aan haar naam komt. 'In de middel
eeuwen stonden hier badhuizen, bedoeld voor stedelingen
die thuis geen bad hadden. Later werd het een straat
waar de vrouwkes van plezier hun beroep uitoefenden.
Die droegen anders dan andere vrouwen in die tijd
broekskes van fluweel.'
Uitgangspunt voor Mieke is dat de feiten die ze vertelt
kloppen. Weet ze geen antwoord op een vraag, wat een
enkele keer voorkomt, dan zegt ze dat eerlijk. 'Daar draai ik
niet omheen. Het is niet leuk, maar je moet als stadsgids
nooit liegen.' Het prikkelt haar wel om zo snel mogelijk na
afloop van zo'n wandeling het antwoord te achterhalen.
Prins Hendrik
Anderzijds schuwt Mieke een anekdote niet. Kan ze niet
instaan voor de waarheid ervan, dan meldt ze dat vooraf
aan haar gehoor. Met een inleidende zinnetje als 'Of het
waar is weet ik niet, maar van mijn vader heb ik weleens
gehoord dat.Bijvoorbeeld dat koningin Wilhelmina de
gordijntjes van haar treincoupé sloot als ze langs Bergen op
Zoom reed. Omdat haar man, prins Hendrik, ooit in deze
stad onheus zou zijn bejegend. 'Hij was hier vanwege
openbare dronkenschap opgepakt en moest in de
Gevangenpoort zijn roes uitslapen. Dit verhaal vertel ik
niet altijd hoor, maar krijg ik opmerkingen in die richting,
dan is dit een prachtig antwoord.'
Mieke vertelt graag over de burgers in de stad, hoe die
eeuwenlang leefden in een ommuurde vesting. Over de
belegeringen en oorlogen, maar ook over stad van stoet
10
WATERSCHANS Mo.3 SEPTEMBER 2020
