was en daarom werd besloten er
rondleidingen te gaan verzorgen.
Leo Stoffels, medewerker van de
gemeente, wist 28 vrijwilligers te
verzamelen, die in de zomer les kregen
van restauratie-architect Kees Booy
en historicus/gemeentearchivaris
Willem van Ham. Zij werden de eerste
gidsen en hun rondleidingen waren
een groot succes', vertellen Van der
Steen en Siewe.
Het enthousiasme onder Bergenaren
voor een rondleiding door de kerk was
groot in die eerste jaren. Een van die
gidsen van het eerste uur is Robert
Guinée. Nog altijd is hij bijna elke week in
de kerk te vinden. Om vol enthousiasme
te vertellen over dit monument.
Gedrocht
Hij vraagt bezoekers wat ze vinden van
de kerk. En de meesten zeggen dat ze het
toch wel prachtig vinden. 'Ik zeg dan dat
het een gedrocht is, maar tegelijk een
van de fascinerendste kerkgebouwen in
Europa. Als je dit gebouw goed kunt
'lezen' zie je de geschiedenis van de stad.'
Zoals de verwoesting door de Fransen
in 1747, de dramatische brand van 1972
tijdens de restauratiewerkzaamheden.
Die brand veranderde het uiterlijk van de
kerk dramatisch, het platte dak getuigt
nog altijd van dit drama. Elders in deze
uitgave van deze Waterschans maakt u
nader kennis met hem en zijn bijzondere
band met de kerk.
Toen het nieuwtje er na de eerste
jaren af was, liep het aantal bezoekers
aan de Gertrudiskerk langzaam terug.
Maar onder impuls van toenmalig
wethouder Letty Demmers die Bergen
op Zoom toeristisch op de kaart wilde
zetten, ontstond in 1995 SBM als
organisatie van gidsen, zo vertellen
Van der Steen en Siewe in hun korte
geschiedenis van de gidsen in de stad.
'Nog steeds werd de kar getrokken
door Leo Stoffels, hij werd dan ook de
eerste voorzitter van SBM. Hij was
dagelijks te vinden in een ruimte in het
torentje van het Markiezenhof, achter
een bureau, bedolven onder stapels
papieren. Daar werd de bezetting met
gidsen, gedurende aanvankelijk drie
dagen in de week, in de Gertrudiskerk,
het Stadhuis, de eerste etage van de
Gevangenpoort en de Synagoge
geregeld. De gidsen haalden in dat
kantoortje zelf hun rooster op. Later
bezorgde een van hen de roosters,
per fiets, op de huisadressen.'
In het begin deed iedereen
van alles, tot het sjouwen
met stoelen in de kerk toe
De organisatie groeide volgens
Siewe en Van der Steen in het tweede
jaar al naar 75 vrijwilligers, van wie
54 daadwerkelijk gidsten. 'Van een
geoliede organisatie was nog geen
sprake. Iedereen deed van alles, tot het
sjouwen met stoelen in de kerk toe, als
er bijvoorbeeld een concert kwam.'
Niet alleen de Gertrudiskerk ging
open voor een bezoekje, maar gaande
weg ook de overige monumenten.
De beklimming van de Peperbus,
de kerktoren van de kerk, overigens
pas in 2003. De trap was eerder niet
geschikt voor de inspannende
beklimming.
Actie
De gidsen schuwden het niet zo af
en toe zelf werkzaamheden uit te
voeren als dat zo te pas kwam. Of op
bescheiden wijze actie te voeren, zoals
rondom de Synagoge. Waar na lang
aandringen het pleintje ernaast
Mozes de Hesplein werd gedoopt, als
eerbetoon aan de laatste voorzanger
van de synagoge. En over die synagoge:
die was in '95 in slechte staat toen
SBM begon. Restauratie was hard
nodig om het gebouw voor bezoek te
kunnen ontsluiten. Onder de gidsen
van toen bleek een aantal bekwame
vaklieden te zitten. Zij deden veel van
het werk, zodat in 1998 het grondig
gerestaureerde gebouw de deuren
kon openen.
En ook durven de gidsen rustig
vast te stellen dat het historische
Stadhuis gewoon een heel saai gebouw
is, zoals gids Truus Hendrickx elders
in deze uitgave vaststelt. 'We zijn in
overleg met de gemeente om een
bezoek interessanter te maken, het
is geen mooi verzorgd gebouw.'
En dat dat wel degelijk het verschil
kan maken, weet ze uit de ervaring
met de Gevangenpoort.
'Na de recente restauratie is het aantal
bezoekers flink toegenomen.'
STADSGIDSEN
Stadsgidsen Bergen op Zoom:
De wapenfeiten
BtngCii l>p Z««t
Opgericht op 12 april 1995
Eerste voorzitter: Leo Stoffels
Aantal voorzitters vanaf 1995 tot nu: zeven
Huidig voorzitter: Ad Segers
Actieve gidsen: 87
Bezoekers 2019: 30.000
Nestorgidsen: drie
Activiteiten van de gidsen:
Negen verschillende stadswandelingen
Twee pop-up wandelingen
Rondleidingen in vijf monumenten: Synagoge; oude Stadhuis;
Gevangenpoort; St.Gertrudiskerk met toren de Peperbus,
De Grebbe
Rondleidingen in/op alle vestingwerken zoals: fort De Roovere;
Waterschans; Ravelijn; Hof van Asselbergs (Verborgen Vesting)
WATERSCHANS Mo.3 SEPTEMBER 2020
7
