mogelijkheid zich door zijn naasten
te laten ondersteunen, wat ook tot
lastige verhoudingen tussen
gevangenen onderling leidde.
Net als bij de brieven registreerde
Herman nauwkeurig welke pakketten
hij ontving en op welke datum.
Hij vroeg de zendingen stevig te
verpakken en de inhoud op de doos te
schrijven. Pakketten werden soms
weken tegengehouden, er werd uit
gestolen of ze werden helemaal
ontvreemd. Uit een brief van half mei
1943 valt af te leiden dat familie en
vrienden wekelijks een pakket
probeerden samen te stellen en op te
sturen: 'dat ik sinds Pasen geen pakket
meer ontvangen heb, heeft me zeer
verwonderd. Als jullie elke week wat
sturen zou ik toch al lang iets ontvan
gen moeten hebben.' 45 Wekelijks een
pakket samenstellen en opsturen
moet kostbaar en moeilijk geweest
zijn voor de familie, niet alleen
vanwege de portokosten, maar ook
omdat veel levensmiddelen vanwege
de schaarste op de bon waren. Enkele
weken na zijn verzuchting ontving hij
twee pakketten en was daarvoor zeer
dankbaar: 'Wat maakt het mij toch
gelukkig dat jullie allemaal zo aan mij
denken. Jullie kunnen niet geloven
hoe dat alles mijn lot verlicht.' 46
Johan Loose
De Bergse bakkerijdirecteur Johan
Loose zou een belangrijke rol spelen
in de communicatie van Herman met
zijn thuisfront. Loose was enige tijd
geïnterneerd in Sachsenhausen, maar
Herman en Johan Loose hebben
elkaar daar niet ontmoet. Dit vereist
enige uitleg.
Omdat op 3 augustus 1941 op de
stencilmachine van Bakkerij Loose in
Bergen op Zoom een protestbrief van
de Nederlandse bisschoppen tegen de
Jodendeportaties was vermenigvuldigd,
werd directeur Johan Loose door de
Sicherheitsdienst opgepakt. Het bedrijf
werd door de bezetter onteigend en
Loose, die al in de vijftig was, werd
gevangengezet in Breda. Op 15 decem
ber werd hij overgeplaatst naar kamp
Amersfoort en van daar op transport
gesteld naar Sachsenhausen, waar hij
begin januari 1942 aankwam. Als een
van de weinigen slaagde hij erin weer
vrij te komen. Hij werd op 3 april
ontslagen en kwam op 6 april in Bergen
op Zoom terug. 47 Hoe hij dat voor
elkaar heeft gekregen, is altijd geheim
gebleven, maar Hans Steinhage
vermoedde een combinatie van geld
en contacten in Den Haag. 48
Kort na zijn aankomst in Sachsen-
hausen in januari 1942 ontmoette
Johan Loose zijn achterneef Arnold
('Noud') van Lierop, een Steenbergse
priester die als redacteur van het
antinazistische tijdschrift Katholieke
Wereldpost een jaar eerder te Breda was
opgepakt. 49 Van Lierop wilde zijn
familielid aan extra eten helpen, want
de rantsoenen waren uiterst karig.
Arnold wendde zich tot Hans Steinhage,
die op dat moment in de kampkeuken
werkte en bracht Johan Loose en Hans
Steinhage met elkaar in contact. Johan
Loose was Hans zeer dankbaar en
schreef hem toen hij weer thuis in
Bergen op Zoom was: 'Als je de oorlog
overleeft en geen werk kunt vinden,
dan kun je bij mij aankloppen in
Bergen op Zoom.' Dit zou ook daad
werkelijk gebeuren: Hans ging na de
oorlog bij Johan Loose werken en
trouwde zelfs met zijn dochter. 50
Toen Herman begin 1943 in
het Heinkel-kamp Hans Steinhage
ontmoette heeft hij van hem
vernomen dat stadgenoot Johan Loose
negen maanden in het hoofdkamp
heeft doorgebracht. Er was dus
iemand in Bergen op Zoom die de
verschrikkingen van het regime van
Oranienburg kende en Herman wilde
dat vader Damveld daar kennis van
ging nemen. Op 2 mei 1943 schrijft hij:
'Vader, vergeet niet persoonlijk de
groeten van mij aan de fabrikant
Loose uit onze stad te doen. Die zal
Het ouderlijk huis
aan de Havendijk in
augustus 1943.
Hermans zus Annie
staat met haar
verloofde voor de
deur. Herman had
kort daarvoor laten
weten dat zijn
vriend Michel nog
steeds hopeloos
verliefd was op haar.
Foto collectie Herman
Damveld te Berkel en
Rodenrijs.
WATERSCHANS Mo.4 DECEMBER 2020
17
