hun vrijheid hervonden. Na soms
weken- of maandenlange omzwervin
gen bereikten de meesten hun
thuishaven weer.
Na de bevrijding
Willem ten Broeke, die in 1942 tegelijk
met Herman en Michel was gearresteerd
in Frankrijk, overleefde de dodenmars
niet. Hij maakte de bevrijding nog
net mee, maar stierf kort daarna, op
3 mei 1945, in Tirpitz in Denemarken.
De anderen van het groepje hebben
de ontberingen weliswaar overleefd,
maar hielden er een levenslang
trauma aan over.
Hans Steinhage wist lopend,
fietsend, met treinen en vrachtwagens
zijn woonplaats Oldenzaal te bereiken,
waar uiteindelijk zijn hele familie
herenigd werd. Van 1951 tot 1975
woonde hij in Bergen op Zoom aan de
Zuidzijde Zoom, waar hij een gezin
stichtte met Lieske Loose, de dochter
van zijn werkgever en voormalig kamp
genoot. Na zijn scheiding verhuisde
hij naar Oosterhout en later terug
naar Oldenzaal. Door het hernieuwd
contact met zijn kinderen in zijn
laatste levensjaren is hij zijn oorlogser
varingen met hen gaan delen en zijn ze
uiteindelijk ook op schrift gesteld.
Michel Lacor keerde, waarschijnlijk
via Denemarken, terug naar Bergen op
Zoom. Met een kleine advertentie in
De Avondster bracht hij zijn dank
uit voor het medeleven dat hij had
ondervonden. 80 Hij vond werk, onder
andere als muziekrecensent voor
Dagblad De Stem, en had nog
regelmatig contact met de familie van
Herman. Annie was echter inmiddels
verloofd en Michel besloot te emigreren
naar Denemarken. Hij vestigde zich in
Birkerod bij Kopenhagen, waar hij een
gezin stichtte. 81 In 1959 was hij even in
Nederland om samen met de pianist
Hein Zomerdijk voor de Nederlandse
radio een recital te spelen met werken
voor viool en piano, waarbij zij een
werk van de Nederlandse componist, en
oud-kampgenoot van Michel, Marius
Flothuis uitvoerden. 82 Hoe het hem
daarna is vergaan, is niet bekend. 83
Herman wordt sinds de bevrijding
jaarlijks op 4 mei in Bergen op Zoom
herdacht, samen met alle anderen die in
het verzet het leven lieten. In augustus
1946 ontving de vader van Herman
nog een condoleance van Koningin
Wilhelmina. Sinds 1976 worden de
achttien omgekomen verzetsstrijders
uit Bergen op Zoom ook permanent
herdacht op een verzetsplaquette aan
het Thaliaplein. Zij vormen het topje
van de ijsberg: de zichtbare slachtoffers
van het verzet tegen het naziregime.
Vele anderen, zoals Hans en Michel,
die de terreur ternauwernood hebben
overleefd, hebben de zware last van
hun lijden een leven lang mee moeten
dragen, vaak onbegrepen of zelfs door
niemand gehoord.
Condoleance
met als afzender
op de envelop
'Noordeinde 72'.
Collectie auteur.
De advertentie die
Michel liet plaatsen
in De Avondster na
zijn thuiskomst.
insontus 10J6.
T>jIC.-ni'O KpijL J^jSTrali.
UnTaniiJlc 14,
aci.ii;.' .,v iiifn-
\Aedt namens mijci ouders
JVI mjjn opiechie dank aan
allen voor do overgrote belang
stelling en modelevin tijdens
mijn gevangenschap en hjj mijn
thuiskomst uit het concentratie
kamp Qranienburg ra oen af
wezigheid van 3 jaar en 2 mnd.
MICHEL LACOR.
sp^ingtHsloEt- Ti.Jr.fid r.&tf in l"w
ecmïïIj loer. üfrïrêp vL« i-SEitrsDri.a.'ii nzia.r 2&i-
jpsJUuui triiChttw tf riaflhtoti, aah
va^r zijn sisdudiEb hedvsllnjjoa
It? hên apr. Gatauan.i.fti-icir.Arfjï., niratir
hij iH April 1944 vVst-rl-n-rt-rl^
Ik bipd U bij dit Tïrii&s Hija
diHslnoranü Mog® Eljn n<t-
rSfüCÏ-.tfTtift IT «fcj tttrhUrl in bat VöXdtSJfe
blljvern.
Het herdenkingsmonument op het Thaliaplein.
IMT y.l J .N ftt: Na Ml! F.' VAN 111-': 4Ct;.|.|_l> N
asu: zus £ri VAi.i.rs us mi Nvtum»
n>: Ptpi x. f.i'H-u 1 x jnxii ir r. 11 1 tKI !>l N
au kun rdS V£iói..iiiii:r:r.iK vcm< aüuu
24
WATERSCHANS No.4 DECEMBER 2020
