Peelrandbreuk die nog steeds actief
is (bij Roermond vond op 13 april 1992
de sterkste aardbeving plaats in
Nederland gemeten: 5,8 op de Schaal
van Richter.)
De Brabantse Wal is ook geen
stuwwal uit de IJstijd. Want in het
Saalien, de koudste periode van circa
150.000 jaar geleden, kwam het ijs uit
het noorden niet verder dan de lijn
Haarlem-Utrecht-Nijmegen. Daar
liet het stuwwallen achter (Utrechtse
Heuvelrug, Veluwe), maar
niet in West-Brabant.
De steilrand die de
westkant van de Wal
markeert, is ook geen
afslagkust van de zee,
hoewel in warmere
geologische periodes
West-Brabant wel onder
water heeft gestaan.
In het Holoceen (de
geologische periode
waarin we nu leven)
reikte de Noordzee met getijdengeulen
tot aan de voet van de Wal. Maar de
steilrand lag er toen al.'
Ijstijden
Hoe is de Brabantse Wal dan wél
ontstaan? Kiden legt het uit aan de
hand van de geologische doorsnede
zoals die op het bord aan de
Rijzendeweg in Woensdrecht staat en
De vorming
van de
Brabantse Wal
is geologisch
gezien heel
complex
op andere plaatsen waar een Brabantse
Walwandeling begint (zie wandelgids
De Brabantse Wal). 'Als wetenschapper
zeg ik er direct bij dat deze doorsnede
een vereenvoudigde weergave is.
De vorming van de Brabantse Wal is
geologisch gezien namelijk heel
complex. In het profiel staan enkel de
hoofdzaken. Onderaan in het profiel
zie je op meer dan dertig meter diepte
afzettingen uit het Plioceen (5,3 tot 2,5
miljoen jaar geleden). Het klimaat was
toen iets warmer dan nu. West-Brabant
was een ondiepe zee
waarin de Rijn, de
Maas en de Schelde
uitmondden. Uit die tijd
bleven in de ondergrond
schelprijke zanden
achter. Circa 2,5 miljoen
jaren geleden begonnen
de Ijstijden (Pleisto
ceen). Er was niet één
Ijstijd, maar meerdere:
koude en warme
perioden wisselden elkaar af. Het
landijs reikte vanuit Scandinavië tot
Midden-Nederland, maar bereikte de
omgeving van Bergen op Zoom niet.
In die tijd stroomden Rijn, Maas en
Schelde hier en zetten klei, zand en
leem af.' Die klei en leem zouden later
door de pottenbakkerijen en steen
fabrieken op de Brabantse Wal als
grondstof worden gebruikt.
Rol Schelde
'In de loop van de Ijstijden werd de
rol van de Schelde in het landschap
steeds groter. Tijdens de koudste
perioden was de Schelde een
zogenaamd verwilderd riviersysteem.
Bij tijden voerde de rivier grote
hoeveelheden smelt- en regenwater
af. Daardoor trad er erosie (afbraak
van het landschap) op en werden de
eerste contouren van de steilrand
gevormd. Bij boringen treffen we in
f 50
Loop van de Schelde tot
de Late Middeleeuwen
met verdronken oorden.
Bron: Geopark Schelde Delta.
Profiel Rijzende weg
Weit
12.5 A
IS
7,S
O
-115
M
-45
Oost
B
oude loop
Schelde
Brabantse Wal
[Uat] MlddtiKüwu- kJct- en rMtlnfif.
Vftfft
Viof| hfltairfÉ kJria'lerlEr^rn
zind
rttiutec-tr* iMw atatfllngeii
Pliotrrvr kunljfj» Hingen
0 0.2 0.4 0.6 D.a 1 LZ 1.4 1.5 1.3 Z 2LZ 2.4 2.6 2.B 3 3.2 3.4 3.0 3.S
Aivljind in km
Geologische doorsnede Brabantse Wal. Bron: Geopark Schelde Delta.
WATERSCHANS Mo.4 DECEMBER 2020
Brabantse
Wal
loep Schelde (tei 1
Late Middeleeuwen
