m
DE BRABANTSE
WAL IN EEN
NOORS MUSEUM?
BUITENGAATS
Nationaal Museum
Op een zonnige vakantiedag in Oslo bezoeken
we Noorwegens trots, het Nationaal museum.
Dit bezoek blijkt een schot in de roos. Met als kers
op de taart een bijzondere verrassing in de vorm
van een landschap, geschilderd door de in onze
contreien zeker niet onbekende Johannes Schoeff.
Het heeft er alles van weg, dat de schilder hier de
Brabantse Wal heeft vastgelegd.
In het 'oude' gebouw van het museum
betreden we de zaal met Hollandse
meesters. Hier hangt, tussen schilde
rijen van beroemdheden als Jan van
Goyen, Salomon van Ruijsdael en
Hendrick Avercamp, een fraai
landschap, in 1647 geschilderd door
Johannes Schoeff.
Van deze Johannes Schoeff (1608-??)
weten we lang niet alles, maar wel dat
hij vanaf 1655 tot zijn (vermoedelijke)
overlijden in 1666 in Bergen op Zoom
heeft gewoond. Tevoren woonde hij
korte tijd in Antwerpen, Den Haag en
Stabroek. Over Johannes Schoeff is in
dit blad al enkele keren geschreven.
Rochus van den Bergh gaf hierbij in
1994 de aftrap.1 Jan Peeters gaf hieraan
in 2018 een royaal vervolg na zijn
ontdekking dat Het Markiezenhof al
enige tijd in bezit was van een fraai
landschap van Schoeff.2
Johannes Schoeff en zijn familie
Van Johannes Schoeff is (nog) niet
bekend waar en wanneer hij is
geboren. In 1660 verklaarde hij dat hij
52 jaar oud was, dus moet hij om-
streeks 1608 zijn geboren. Vermoede
lijk in Antwerpen of directe omge
ving. Zijn vader was vrijwel zeker
Pieter Schoeff, een uit Antwerpen
afkomstige juwelier die ook enige
jaren werkzaam was in Den Haag.
De familienaam Schoeff komt in
verschillende schrijfwijzen in de
archieven voor: Schoeff, Schouff,
Schouf, Schuijf en Schoof. Schilder
Johannes signeerde zijn schilderijen
met Schoef of Schoeff, maar tekende bij
notariële akten in Bergen op Zoom
soms ook met Johannes Schuijff. De
familienaam Schouff (en Schoeff)
kwam in Antwerpen bij kunstenaars,
zilversmeden en juweliers in de
zeventiende eeuw geregeld voor.
De vader van de kunstschilder
Schoeff was mogelijk de Antwerpse
juwelier en makelaar Pieter Schooff
(geboren in 1579, zoon van Jan
Schooff). Later vestigde hij zich in
Den Haag, maar hij bezat ook een
hoeve in Stabroek waar hij met zijn
gezin lange tijd woonde.
De exacte geboortedatum van
Johannes Schoeff is zoals gezegd niet
Stad en land van Bergen
op Zoom zijn vaak door
kunstenaars vastgelegd.
Die stadsgezichten en
vastgelegde momenten
uit de geschiedenis van
onze stad en streek tref je
in tal van musea en
openbare verzamelingen,
ook in het buitenland.
Oud-archivaris Cees
Vanwesenbeeck spoort ze
op en beschrijft ze in deze
rubriek. In aflevering 2:
Een bijzonder landschap,
aangetroffen in Oslo.
Het Nationaal Museum voor
Kunst, Architectuur en Design in
Oslo is in 2003 voortgekomen uit
een fusie van drie musea: het
Noors Nationaal Architectuur
museum, het Museum voor
Decoratieve Kunsten en Design
en het Museum voor Moderne
Kunst (Nationalgalleriet). In de
collectie van het museum bevindt
zich bijvoorbeeld het beroemde
schilderij De Schreeuw van
Edvard Munch, maar ook een
zelfportret van Vincent van Gogh.
In 2021 zal de nieuwe huisvesting
van het Nationaal Museum
worden geopend.
40
WATERSCHANS Mo.4 DECEMBER 2020
