GEMEENTE TELT MEER DAN
500 BIJZONDERE BOMEN
Dikke boom
Bert Bevers
Er kuierden tal van geslachten rond
deze stam die slechts naar grond verlangt
en licht en ruimte en jij, jij weet dat
heel de wereld aan jouw wortels hangt.
Blijven gaat jou net zo makkelijk
af als het zwijgen van een stomme.
Jij ziet, jij ziet wat wij niet zien
maar houdt je van den domme.
Maar die staat weer op zichzelf en geeft niet automatisch
een beschermde status.’
Kapvergunning
Hoe zit dat nu met bomen kappen? Tot 2004 moest er in de
gemeente voor elke boom die op de nominatie stond om
gekapt te worden een vergunning aangevraagd worden. In
2004 besloot de gemeenteraad het kapvergunningenstelsel
af te schaffen. Henk-Jan Schiettekatte, beheerder openbaar
groen bij de gemeente, zegt daarover: ‘Voor particulieren
door Willem de Weert
foto’s Piet van de Watering
Bij monumenten denken we meestal aan steen. Aan oude panden
bijvoorbeeld, die we zo bijzonder vinden dat ze behouden moeten
blijven. De gemeente Bergen op Zoom telt honderden rijks- en
gemeentelijke monumenten.1 Maar naast stenen bestaan er ook
levende monumenten die beschermd zijn: bomen.
houdt dat in dat zonder kapvergunning bomen mogen
worden gekapt op eigen terrein. Om waardevolle bomen te
behouden is er in 2017 een lijst monumentale houtopstan-
den opgesteld (zowel gemeentelijke als particuliere bomen)
waarvoor een kapvergunning nodig is op basis van de
WABO (Wet algemene bepalingen omgevingsrecht). Bomen
op de monumentale lijst laten toevoegen, kan alleen
aangevraagd worden door direct belanghebbenden.’
Ruim 500 bomen beschermd
Op de lijst van monumentale houtopstanden staan circa
350 bomen in de stad zelf en in Halsteren en Lepelstraat circa
170 bomen. Dat kunnen solitaire bomen zijn, maar ook hele
lanen zoals de rode beuken aan de Noordzijde Zoom, de
gewone platanen aan de Zuidzijde Zoom, de winterlindes
langs de Vijverberg en de zomereiken aan de Schansbaan.
Lijstjes in de Bode
Hoe zit het dan met de lijstjes van te kappen bomen die op
de gemeentelijke pagina in de Bode aangekondigd worden?
Schiettekatte: ‘Dat zijn te kappen bomen waarvoor geen
omgevingsvergunning nodig is. Tegen deze kap is dan ook
geen formeel bezwaar mogelijk. Wel is er de mogelijkheid
om met ons als gemeente in discussie te gaan over zo’n kap.
We kunnen dan als gemeente een toelichting geven, en het
gebeurt ook wel dat we naar aanleiding hiervan onze
plannen bijstellen. Het is dus ons communicatiemiddel
over bomenkap.’
Beschermd Stadsgezicht
‘Er zijn ook houtopstanden die een bescherming hebben
vanuit ruimtelijke plannen, bijvoorbeeld een gemeentelijk
bestemmingsplan of beschermd stadsgezicht. Deze
bomen komen niet op onze bomenlijst (dat zou dubbele
bescherming betekenen en dat is wettelijk niet mogelijk),
maar genieten wel dezelfde bescherming. De bomen
kunnen beschermd zijn vanwege de landschappelijke,
ecologische of cultuurhistorische waarde. Ook
herdenkingsbomen vallen daaronder. Verder is de
regelgeving van de wet Natuurbescherming van kracht, dat
geldt vooral voor het buitengebied. Ook de Bomenstichting
heeft een lijst met monumentale bomen.
De bekendste beschermde monumentale boom in Bergen
op Zoom is de ‘dikke boom’ op de hoek van het Gouverne-
mentsplein. Het is een gewone plataan die naar schatting
rond 1880 geplant is. Om een idee van de leeftijd te geven:
dat is kort nadat de vestingwerken gesloopt werden en de
Stationsstraat werd aangelegd. De dikke boom is sindsdien
gegroeid naar een omtrek van meer dan vijf meter en een
hoogte van 25 a 30 meter.2 Bert Bevers wijdde er een gedicht
aan, dat hier in kader is afgedrukt.
De plataan heeft ook een eigen groep op Facebook.3
Soms haalt deze karakteristieke boom het nieuws,
bijvoorbeeld over het verwijderen van feestverlichting in
de kruin. Stel je deze hoek van de stad voor zonder de
dikke boom, dat zou een kale bedoeling zijn.
18
WATERSCHANS No.3
SEPTEMBER 2021
WATERSCHANS No.3
SEPTEMBER 2021
19
Een woud
aan levende
monumenten
