f
4.
0 1
Kr
V
r;.
VOORLOPIGE OEUVRELIJST
Ook in Vlaanderen
maakt De Nijs naam
Naar Vlaanderen
Wat opvalt in de Bergse periode is
dat De Nijs ook opdrachten krijgt
uit de omgeving van de stad, zoals
in Woensdrecht (zie oeuvrelijst).
Zijn faam oversteeg het plaatselijke.
Sterker nog, ook in Tilburg was er in
later jaren erkenning voor deze
Bergenaar. Een van zijn gebouwen daar,
Je ziet zoiets regelmatig op woningen
van tussen de twee wereldoorlogen,
maar de bol op de mast dat doet alleen
De Nijs.’ Dat kreeg Stephan Asselbergs
recent te horen van Nel Lernout, een
Antwerpse architect.
een pakhuis aan de IJzerstraat, heeft
ook de status van Rijksmonument.
Dan plots verhuist hij naar
Vlaanderen. In 1933. Waarom? Dat is
niet bekend. Wel weet Asselbergs dat
De Nijs zich rentenier noemt op dat
moment. Ook over de grens maakt
De Nijs timmerde vanaf 1911 aan
de weg blijkt uit onderzoek van
Asselbergs. In dat jaar ontwerpt hij
een serie van vijf woningen, Bolwerk
Zuid 6 - 14. Het rijtje huizen aan het
begin, vlak voor het appartementen
complex dat verrees op de plek van de
kerk van de H. Martelaren van Gorcum.
Overigens heette Bolwerk Zuid begin
vorige eeuw nog Ooster-Boulevard.
Een woning van dat rijtje van vijf
(de linkse) gaat verloren tijdens de
Tweede Wereldoorlog, vermoedelijk
als gevolg van het feit dat de Duitsers,
als ze zich terugtrekken voor de
oprukkende Canadese bevrijders, de
toren van de Martelarenkerk laten
springen.
Ontwerpbureau
Even onverwacht als De Nijs naar
Vlaanderen verkast, vertrekt hij in
1947, kort na de Tweede Wereldoorlog
met zijn vrouw naar Brazilië, meer
precies naar Rio de Janeiro naar hun
zoon, die een jaar eerder daarheen
ging. Wanneer hij is overleden is niet
bekend. Als zijn vrouw in 1965
overlijdt, is ze volgens Braziliaanse
documenten al weduwe. De Nijs zelf
moet dus al voor dat jaar zijn overle
den, concludeert Asselbergs.
Inmiddels heeft Asselbergs tijdens
zijn speurwerk ontdekt dat in Rio
een kleinzoon van De Nijs een
ontwerpbureau runt. ‘Ik heb hem in
het Engels een brief geschreven met
vragen over zijn opa en zijn vader.
Maar tot op heden heb ik nog geen
antwoord gekregen.’
De Nijs naam. Samen met zijn zoon
Cornelis. Het levert een aantal
geklasseerde gebouwen op, zoals onze
zuiderburen dat zeggen. Monumen
ten. Zijn bouwstijl is dan nieuw
zakelijk. Asselbergs vermoedt onder
invloed van zoon Cornelis. Die
studeerde in Delft en trad als architect
in de voetsporen van zijn vader.
Op bijna al die panden in Vlaanderen
is er een vlaggenmast te zien. ‘Die
vlaggenmast is echt een handtekening
van De Nijs. In de originele bouwaan-
vragen kan je ze telkens terugvinden.
FAMILIE DE NIJS
s'
u
e
w r
t
4
F
Opvallende nog steeds bestaande woningen uit de Vlaamse periode van De Nijs. Foto's: Stephan Asseibergs.
20
WATERSCHANS No.4
DECEMBER 2021
WATERSCHANS No.4
DECEMBER 2021
21
Scan de QR-code voor
meer informatie over
de Familie Nijs.
Petrus de Nijs (staand vijfde van rechts) een foto uit 1917 van
Bergs gemeentebestuur. Bron: de stambomen van de families Asselberg(h)s en Daverveldt,
eigenaren Gijs Asselbergs en John Roovers, https://gw.geneanet.org/assel209
RM Rijksmonument, GM Gemeentelijk monument, Aanw nog bestaand,
VBE Vastgesteld Bouwkundig Erfgoed (B), MO Belgisch monument (B).
Petrus (Piet) de Nijs was ontwerper (of betrokken bij de bouw) van:
1911 Bergen op Zoom, vijf woningen Bolwerk Zuid 6-14, vier bewaard, waarvan drie in
originele staat, een pand (het meest linkse) ging verloren tijdens de Tweede Wereldoorlog,
het rechtse werd door De Nijs zelf bewoond en in 1933 verbouwd in de stijl van de
Nieuwe Zakelijkheid, aanw;
1915 Tilburg, IJzerstraat 3 pakhuis met magazijn, RM;
1914 Bergen op Zoom, Wouwsestraat 21 hoekpand, winkel met bovenwoning, aanw;
1916 Bergen op Zoom, Zoomweg 1 landhuis Villa Helena, samen met J.van Teeffelen, gesloopt;
1917 Tilburg Koningshoeven 66, villa met koetshuis, verbouwd tot appartementen;
1918 Woensdrecht verbouwing raadhuis bouw veldwachterswoning, vermoedelijk met architect
Teeffelen, gesloopt;
1918 Bergen op Zoom, gevel Hoogstraat 24-26, RM;
1918 Bergen op Zoom, complex woningen Emmastraat e.o. Deze straat en de woningen moesten
plaatsmaken voor het parkeerterrein van de Nettorama aan de Antwerpsestraatweg;
1921 Bergen op Zoom, Meeussenstraat, Petrus-Canisiusschool, GM;
1921 Bergen op Zoom, Boxhornstraat 48, woonhuis, aanw;
1921 Bergen op Zoom, Wassenaarstraat 17 Wassenaarstraat 4;
1922 Bergen op Zoom, complex van woningen Koning Willem II Straat e.o., aanw;
1925 Bergen op Zoom, Engelsestraat 28, Amsterdamse Bank met J. Ouëndag ,RM;
1926 Bergen op Zoom, Bernadettestraat 2, Sint-Jozefklooster, met J. van Groenendael, RM;
1926 Bergen op Zoom, Prins Bernhardlaan 66, Onze Lieve Vrouwe van Lourdeskerk, ontwerp
van J. en P Cuypers, De Nijs fungeerde als plaatselijk bouwmeester, RM;
1928 Bergen op Zoom, Huijbergsestraat 6-10, aanw;
1928 Bergen op Zoom, Bredasestraat 66, woning, aanw;
1929 Bergen op Zoom, Bredasestraat, pastorie van de Sint-Josephkerk, gesloopt;
1929 Bergen op Zoom, Sint-Catharinaplein 25, entreegebouw Sint-Catharinagesticht, aanw;
1933 Vertrokken naar België, reden is niet duidelijk:
1930 Brasschaat, Louislei 12, landhuis, VBE;
1933 Antwerpen Schoten, Bredabaan 20, woning De Nijs (eigen woning), verbouwd, aanw;
1936 Brasschaat, Bredabaan 14, landhuis, P.en C. de Nijs, MO;
1937 Antwerpen Deurne, Herculusstraat 2, flatgebouw in nieuwe zakelijkheid, VBE;
Xxx Antwerpen-Schoten, Bredabaan 18, woning, VBE;
1938 Antwerpen-Schoten, Bredabaan 1175 door P en C. de Nijs, nieuwe zakelijkheid, VBE
1938 Antwerpen-Schoten, Bredabaan 1177 door P en C. de Nijs, nieuwe zakelijkheid, VBE
Xxx Antwerpen-Schoten, Bredabaan 1259, nieuwe zakelijkheid, VBE
Petrus (Piet?) de Nijs werd op 23 april 1880 in Bergen op Zoom geboren als zoon van metselaar/aannemer Cornells
de Nijs. Het gezin woont ook enige tijd in Amsterdam. Maar na terugkeer in Bergen op Zoom doet vader De Nijs zaken
met de Zusters Franciscanessen. Zo is hij in 1889 de laagste inschrijver op de aanbesteding van een verbouwing van
het Sint-Catharinagesticht. Ook werkt De Nijs sr samen met de Bergse architect Cees van Genk. Zoals bij de verbou
wing van het katholieke weeshuis aan de Engelsestraat en aan Carmelitessenklooster aan de Halsterseweg. Zijn zoon
Petrus (Piet) ging vanaf 1905 naar de afdeling bouwkunde van de Stads Avondteekenschool. Architect Van
Genk doceerde daar vanaf 1893 tot aan zijn
overlijden in 1914. De eerste keer dat Petrus
(Piet) van zich doet spreken is in 1911, hij
vraagt dan bouwvergunning voor vijf wonin
gen aan Ooster-Boulevard (nu Bolwerk Zuid).
Bij zijn onderzoek kwam Asselbergs er achter
dat op veel bouwtekeningen niet de naam van
de architect staat. Hij vermoedt daarom dat
De Nijs nog meer heeft getekend dan hij tot
nu toe wist te achterhalen.
0*1
