HONDERDEN MENSEN MET BUSSEN NAAR WELBERG
Vaticaan maakte
een einde aan
twijfelachtige
Mariacultus in
West-Brabant
Margry onderzoekt ook de rol van het
bisdom Breda waar de parochie
Welberg onder valt. Bisschop
Hopmans had de zaak in de jaren
dertig en veertig min of meer op zijn
beloop gelaten en pastoor Ermens
vrij spel gegeven. Bisschop Lemmens
van Roermond ging een stapje verder.
Hij was een vurige Maria-vereerder
en werd aanhanger van Janske, die
hij regelmatig in Welberg bezocht.
Hij ging zelfs met Janske, gekleed in
het wit als het ‘Bloedig Bruidje van
Christus’, op tournee door zijn
bisdom Limburg.
Wat Margry tenslotte zelf van de
gebeurtenissen in Welberg vindt?
afspraak in, af en toe nog stiekem
contact had met de pastoor. Haar
gezondheid verslechterde steeds
verder en ze stierf in 1960.
In 1972 overlijdt ook pastoor Ermen.
Beide hoofdrolspelers hebben hun
correspondentie en andere materialen
na hun dood laten verbranden voor
zover dat op gezag van Rome al niet
eerder gebeurd was. Janske zelf is
in 1960 begraven in een zinken kist
om het verval te vertragen en
misschien ook met het oog op
mogelijk eerherstel. Het graf van de
pastoor ligt naast dat van Janske op de
katholieke begraafplaats achter
de kerk in Welberg.
BERGSE PASTOOR
PAUL VERBEEK:
NOG NIET ALLE VRAGEN
BEANTWOORD
Eerherstel
Margry zegt dat het hem niet zou
verbazen als op enig moment
pogingen worden ondernomen om
de Mariaverering in Welberg opnieuw
leven in te blazen en wellicht Janske
Gorissen eerherstel te geven. ‘Dat
is eerder gebeurd met vergelijkbare
gevallen zoals Padre Pio, een
omstreden Italiaanse mysticus die
bij de Kerk in ongenade viel maar
later alsnog heilig verklaard werd.
Rome voert een weinig consistent
en nogal opportunistisch beleid in
Zalig- en Heiligverkaringen. Of zit er
misschien nog een straatnaam in
voor Janske? Er is wel een Pastoor
Ermenstraat in Welberg.’
‘Ik heb niet alles kunnen oplossen,
bijvoorbeeld waar al dat bloed van
Janske’s stigmata vandaan kwam.
Ik zie het geval Welberg vooral in de
context van de tijd waarbij in katho
liek Nederland een enorme behoefte
was aan mystieke verschijnselen en er
hier ruimte was voor een Mariaoord
zoals Lourdes in Frankrijk. Persoonlijk
zie ik de driehoeksverhouding tussen
Janske, haar hemelse bruidegom en
pastoor Ermen als een langdurig
proces van zelfbedrog dat van een
mystieke beleving veranderde in een
liefdes- en erotische verhouding die
hen uiteindelijk fataal werd.’
De cultus moest op last van Rome
daarop in 1950 per direct gestaakt
worden. Over ‘het geval Welberg’ werd
door Rome een spreek- en schrijfver
bod uitgevaardigd dat door katholiek
Nederland braaf opgevolgd werd. De
pastoor mocht uiteindelijk in Welberg
blijven, maar Janske verhuisde naar
Wouw. Daar betrok ze op kosten van
de kerk met haar huishoudster een
nieuwe woning waar ze, tegen de
VURIGE LIEFDE
Graf van Janske Gorissen achter de kerk in Welberg. Foto: PJ. Margry.
26
WATERSCHANS No.4
DECEMBER 2021
WATERSCHANS No.4
DECEMBER 2021
27
Janske Gorissen ligt begraven op het kerkhof in Welberg. De monumentale
grafsteen van zwart marmer met een bronzen reliëf van de lijdende
Christus springt er nu nog in het oog. De steen (prijs toen 15 duizend
gulden, vergelijkbaar met een kleine 50 duizend euro nu) is betaald
door een mysterieuze Tilburgse vriend van Janske. Haar graf wordt
geflankeerd door de eenvoudige zerken van haar vereerders: pastoor
Ermen en kapelaan Kock, die in 1944 door de Duitsers werd vermoord.
Na het bekend worden van haar overlijden op 7 maart 1960 worden in
diverse West-Brabantse parochiekerken de klokken geluid. Op de dag van
haar uitvaart wordt haar ontzielde lichaam in een gemotoriseerde lijkstoet
vanuit Wouw, via Bergen op Zoom, Halsteren en Steenbergen naar Welberg
vervoerd. Honderden mensen zijn met auto’s en bussen vanuit het hele
land, België en Duitsland naar Welberg gekomen om haar begrafenis bij te
wonen. De requiemmis wordt geleid door pastoor Ermen.
Peter Jan Margry. Vurige Liefde.
Het geheim rond het Bloedig
Bruidje van Welberg.
Prometheus, 2021. 2750, 389 blz.
Schilderij van Maria dat in de kerk van Welberg hing en op aanwijzingen van Janske
Gorissen tot stand kwam. Foto PJ. Margry
Pastoor Paul Verbeek uit Bergen
op Zoom komt uit Steenbergen.
Ook in zijn familie deden verhalen
over Janske de ronde. Margry
interviewde Verbeek enkele keren
voor zijn boek en lunchte met hem
in de pastorie in Bergen op Zoom.
Hij bespeurde bij de Bergse pas
toor toch een zekere teleurstelling
dat de verering van Maria in
Welberg zo triest geëindigd is.
Verbeek was zo sportief om in
september als vicaris van het
bisdom het eerste exemplaar van
Vurige Liefde in de Gummaruskerk
in Steenbergen in ontvangst te
nemen. Hij had wel wat moeite met
de prikkelende omslag van het
boek met daarop de naakte
Madonna (ook wel Loving Woman)
door Edvard Munch, maar zei ‘blij
te zijn met de huidige openheid
van de Kerk, hoe pijnlijk ook is wat
er nu aan het licht komt.’ Hij
memoreerde in de drukbezochte
presentatie, waar ook voor het
eerst filmbeelden van Janske te
zien waren, ‘dat er in de vorige
eeuw toch wonderlijke dingen in
Welberg gebeurd zijn en nog
steeds niet alle vragen beant
woord.’ Verbeek zelf heeft op de
pastorie aan de Burgemeester
Stulemeijerlaan ook herinneringen
aan de devotie zoals een kopie
van het grote schilderij van Maria
dat in de kerk van Welberg hing
en dat op aanwijzen van Janske
geschilderd was. Ook heeft hij
bidprentjes en serviesgoed uit de
pastorie in Welberg van destijds in
bewaring.
l-Uri fi-fenfii rand Iri
lErvaljr t-in W i-’Jhti,!
