Massieve funderingen
‘Maar de gemeente Roosendaal wist niet goed wat ze met het
terrein moest. Wij wilden het voor een euro kopen. Maar dat
ging niet. Nu hebben we het voor dertig jaar in erfpacht.’
In 2016 kwam de archeoloog Marco Vermunt in beeld. En
met hem de toestemming om de archeologische opgraving
van het terrein eindelijk echt te beginnen. Met de hand zijn
funderingen en bouwwerken in de loop van de jaren
blootgelegd. Bij elkaar zo’n 2,5 hectare van de in totaal vijf
die het complex beslaat.
Toen kwam pas echt aan het licht wat er vlak onder de
oppervlakte van die wei verstopt zit: massieve funderingen,
meters breed, die zich goed laten lezen. En op die manier
vertellen over de bouwgeschiedenis van deze plek. Mijn
gids Hermans wijst en duidt. Hij kent de opeenvolgende
plattegronden feilloos uit zijn hoofd.
Zoals gezegd gebeurde de hele operatie in alle stilte. Want
op schatjagers zat en zit niemand in Wouw te wachten. Wat
ontdekten de funderingen van meer gebouwen.
Het kasteel liet hen niet meer los. Maar ook het besef
hoe complex deze klus was. Maar het enthousiasme
groeide. En zo ontstond vanuit De Vierschaer een nieuwe
organisatie: de Stichting Kasteel van Wouw. ‘En toen
gingen alle deuren open.’
er zoal nog meer is gevonden, behalve de enorme funderingen
en muren, blijft daarom voorlopig nog onder de pet. Maar
dat de gravers af en toe toch echt wel stil werden van wat ze
diep in de bodem aantroffen, is geen geheim.
Dat is als ik in november voor de tweede maal het
project bezoek al snel te zien. De wallen worden opgehoogd
met grond uit de grachten. De mannen van Bartels hebben
de tijd noch de opdracht te onderzoeken wat die grond
zoal verbergt. Buiten sowieso heel veel puinsteen.
Daarom speuren vrijwilligers met metaaldetectors de
wallen minutieus af. Wat kogels levert dat al makkelijk op.
Dat het kasteel van Wouw eindelijk herrijst en dat er
recht wordt gedaan aan deze historische plek kon pas
toen gemeente Roosendaal, provincie Noord-Brabant en
Waterschap Brabantse Delta 1,3 miljoen euro in het project
stopten. Dat geld zorgde ervoor dat alles in een stroomver
snelling kwam, waardoor het eerherstel van het Wouwse
kasteel letterlijk vorm kon krijgen.
Pas sinds kort treedt de Stichting Kasteel van Wouw er
echt mee naar buiten. En schroomt niet langer de publiciteit.
Er is wat te zien, daar aan de Waterstraat! Want dankzij de
subsidies is in luttele maanden tijd het monument, want
zo moeten we het noemen, terug in het landschap gezet.
Dronefoto’s geven dat perfect weer. Wouw heeft na eeuwen
de herinnering aan zijn kasteel terug!
opzichter van destijds nog gesproken. Die vertelde: er was
geen eer aan te behalen.’ Zand erover. Letterlijk.
Tientallen jaren bleef de plek daarna weer onaangeroerd.
Een groene zone, net buiten het dorp. Kasteelweide heette
het, een landschapsparkje. Een povere manier om een
statement te maken dat geen statement was. Waar van een
kasteel niks was te bekennen, buiten die naam. En waar
slechts kenners van de historie van wisten dat hier ooit een
echt kasteel stond.
Die stilte duurde tot 2006. Kees Hoendervangers, Ron Bakx
en mijn gids René Hermans, alle drie lid van archeologische
werkgroep van de plaatselijke heemkundekring De
Vierschaer, zetten een drastische stap, geïnteresseerd als ze
als kenners van de historie waren. ‘We zijn gaan prikken.
Want spitten mocht niet. Spitten is opgraven. En dat mag
niet zomaar op een archeologische plek.’
Anderhalf jaar. Elke zondagochtend. Uren achtereen,
dagen, weken, maanden. Het lijkt onvoorstelbaar.
En toch deden ze het. En hielden vol. En zo wisten ze heel
nauwkeurig de ondergrondse contouren van ‘hun’ kasteel
vast te leggen. Langzaam kwam dat verleden tot leven.
En werd ook hen duidelijk hoe groot het complex in zijn
glorietijd moet zijn geweest. In de jaren dertig was er in
opdracht van de Rijksdienst voor Cultureel Erfgoed al
gemeten en gezocht. Maar de Wouwse vrijwilligers
34
WATERSCHANS No.4
DECEMBER 2021
WATERSCHANS No.4
DECEMBER 2021
35
RONDLEIDING
Dronefoto’s laten de omvang en de vordering van het werk aan
het kasteel van Wouw goed zien. Foto's: Stichting Kasteel van Wouw.
Wie een rondleiding wil over het
kasteelterrein moet eventjes geduld
hebben. Het terrein werd door het
natte najaar zo drassig dat ermee
doorgaan niet verantwoord was.
Daarom is in de loop van oktober
gestopt. Zodra het droger is hervatten
de vrijwilligers van de stichting hun
werk. Wie interesse heeft om een
keertje mee te gaan houdt best de
website in de gaten. Als het weer
zover is: aanmelden via rondleiding@
kasteelvanwouw.nl Per keer mogen er
maximaal 25 mensen mee. De kosten
bestaan uit een vrijwillige gift voor de
stichting.
www.kasteelvanwouw.nl
