WAT WETEN WE OVER HET KASTEEL VAN WOUW?
wii»
- -■ 1
V- -
De oudste laag die bij de opgravingen is gevonden is een cirkel van dertig meter van
boomstammen. Die zijn door experts gedateerd op 1000 - 1050. Of dat een burcht of
versterking is geweest is niet duidelijk. Erna is er in fases een stenen burcht gebouwd.
De oudste bebouwing dateert uit 1250 - 1300.
In 1492 begon de uitbouw van het kasteel met vier hoektorens, met een gracht die tot
ruim veertig meter breed was, met aarden wallen van wel vier meter hoog en onderaan
tot zestien meter breed. ‘Alleen al de toegangspoort had dezelfde grootte als de
Gevangenpoort.’ Het kasteel zelf met alle gebouwen zette volgens mijn gids Hermans
stadspaleis het Markiezenhof in Bergen op Zoom volledig in de schaduw.
Lang duurde de glorie niet. Tijdens de Tachtigjarige Oorlog bedongen de Spanjaarden
die heersten over het ommeland van de stad Bergen op Zoom dat het kasteel moest
worden afgebroken. Dat gebeurde geleidelijk aan. Veel puin belandde simpelweg in de
grachten. Of werd door inwoners van Wouw gebruikt om huizen in het dorp mee te bouwen.
Rond 1747, toen Franse troepen Bergen op Zoom wisten in te nemen, stond op het terrein
alleen nog de achterpoort, ook een massief geheel. ‘Die diende als hoofdkwartier van de
Franse troepen’, weet gids René Hermans. Van die achterpoort hangt in het Markiezenhof
een schilderij. ‘Veel mensen denken dat dat het kasteel was, maar nee, het was slechts een
poort.’ Rond 1800 is ook die uiteindelijk afgebroken. En werd het stil. Maar dat is nu
voorgoed voorbij. Ambitieus als de gedreven vrijwilligers van de Stichting Kasteel van
Wouw zijn dromen ze al stiekem over de herbouw van een van de torens, over een museum
Want Wouw heeft wat om te laten zien. En is daar trots op!
Wie meer wil weten over het kasteel van Wouw en de betekenis ervan kan de eerderge
noemde bijdrage van Marco Vermunt in het boek over Willem van Ham lezen. Maar ook is
via de website van de Stichting Kasteel van Wouw nog steeds een boek te koop dat in
2012 verscheen. Het vertelt alles wat er tot dat moment bekend was. Ook de ‘redding’
door Henri Mastboom staat er uitvoerig in beschreven.
Ook is bijvoorbeeld terug te lezen hoe de stenen van het kasteel werden verkocht naar
mensen in de omgeving. En niet zo’n beetje. Een voorbeeld uit het boek over de verkoop:
‘Soms staat in domeinrekeningen aangegeven om wat voor soort stenen het ging.
In 1756 kocht Jacobus Senten 1000 rode moppen, Laureijs Heijmans 3000 stenen,
Jacobus Noorden 2425 harde stenen In de achttiende eeuw werd ruim een miljoen
stenen verkocht.’Ook werden slechte of kapotte stenen in Wouw als terreinverharding
gebruikt. Ze zijn tot op de dag van vandaag terug te vinden.
36 WATERSCHANS No.4 DECEMBER 2021
