19
Mastboomhuis krijgt
monumentenprijs 2021
Boek over de kruisbasiliek
OMMELAND
V
De Geschiedkundige Kring
noemt zich zelf van ‘stad
en land van Bergen op
Zoom’. In deze rubriek
geven we de lezer tips over
publicaties en activiteiten
in het ‘land van Bergen op
Zoom’. We definiëren dat
begrip wel wat ruimer dan
enkel het voormalige
Markiezaat.
Lepelstraat had vroeger een kerk van
formaat. Die was in 1875 gebouwd
naar een ontwerp van de Bergse
architect Cees van Genk. De monu
mentale kerk, die gewijd was aan
St. Antonius van Padua, werd in 1944
door de vertrekkende Duitse troepen
opgeblazen. De kruisbasiliek is na de
oorlog niet herbouwd. Piet van de
Watering (Bergen op Zoom) verdiepte
zich in de historie van de kerk, de
parochie Lepelstraat en de kunste
naarsfamilie Van Genk. Hij vond na
speurwerk de originele ontwerpteke
ningen van de kerk en kon zo het
oorspronkelijke gebouw digitaal
OUD GASTEL
Op vrijdag 10 september ontving het bestuur van de
Mastboom-Brosens Stichting de monumentenprijs 2021 van de
gemeente Halderberge. De prijs is een eervolle bekroning voor
het Mastboomhuis aan de Dorpsstraat in Oud-Gastel.
Wethouder Wierikx reikte de oorkonde, het schildje en het geldbedrag
uit aan de voorzitter van de stichting, M. van den Oord. De gemeente
Halderberge wil hiermee waardering uitbrengen voor het werk van de
stichting en de manier waarop het Mastboomhuis in stand wordt
gehouden en voor het publiek toegankelijk wordt gemaakt.
Het Mastboomhuis is gebouwd in 1874 in opdracht van de opa van Henri
Mastboom, de laatste bewoner van het huis. Henri heeft bij testament bepaald
dat het huis en het interieur moesten blijven zoals hij het bij overlijden achter
zou laten. Hij overleed op 13 november 1999. De door hem opgerichte stichting
kreeg de taak om het huis en de bezittingen te beheren. Het huis heeft in de
jaren 2000-2002 een grondige restauratie ondergaan, waar het publiek in feite
niets van ziet. Alles is zorgvuldig geconserveerd. Deze manier van restauratie
staat bekend onder de Engelse aanduiding suspended decay, letterlijk uitgesteld
verval. Voor Nederlandse begrippen is dit een unieke aanpak. Meestal worden
gerestaureerde gebouwen mooier dan ze ooit waren.
De Stichting Mastboom-Brosens beheert het huis en het familiebezit en verstrekt
subsidies aan initiatieven die van belang zijn voor de bewustwording van de
geschiedenis van West-Brabant en de Noorderkempen. De monumentenprijs
werd uitgereikt vanwege de belangwekkende restauratie van het huis en de
activiteiten van de stichting. (CV)
Zijn naam is ingeschreven in de
Erelijst van Gevallenen van de Tweede
Kamer. Ook in het gebouw van de
Eerste Kamer hangt een plaquette die
herinnert aan het Nederlandse verzet
in Frankrijk. Een bijzonderheid is, dat
deze plaquette aanvankelijk in 1949
werd geplaatst met wel de naam van
Kolkman erop, maar niet die van
Jos Testers. Pas op 4 mei 2015 is Jos
toegevoegd aan de plaquette, samen
met nog enkele andere ontbrekende
namen.
Op de oorlogsmonumenten in
Bergen op Zoom en Halsteren
ontbreekt zijn naam. Dit artikel
beoogt de herinnering aan deze
verzetsman ook in Halsteren en
Bergen op Zoom levend te houden.
reconstrueren. Samen met Betsy de
Kock (Lepelstraat) schreef hij er een
boek over onder de titel Eer Glorie.
(WdeW)
zó verre overheerst, dat er in
redelijkheid, naar het de commissie
voorkomt, geen verschil van mening
kan bestaan, dat een hogelijk prijzend
oordeel over hun gedrag tegenover de
uitgewekenen het enig juiste is.’19
Bij het Nederlands ereveld in
Orry-la-Ville (arrondissement Senlis,
in de buurt van Parijs) worden niet
alleen de daar begraven Nederlandse
oorlogsslachtoffers herdacht, maar
ook degenen die daar niet konden
worden begraven. Op een verzetsge-
denkplaat ter herinnering aan het
Nederlandse verzet in Frankrijk wordt
Jos Testers met name genoemd.20
LEPELSTRAAT
3 Mededeling van Dhr. Laurent Testers aan de auteur.
Mr'J.I1CRAMWJN< Ki i
I i.M.-J 11 -.IN
M'b’G .AvanIiamh
j I-i.v-aii riAi-.i.i-JM
JW KOI KWAM
AJ. lJbi MAKTTTAK
J w.., PRAAG
J A M TESTERS
VENSFJ.AAR
'J M.VI1ÓJI.Y
7
56
WATERSCHANS No.4
DECEMBER 2021
WATERSCHANS No.4
DECEMBER 2021
57
Toegangspoort van Kamp Buchenwald.
Foto Pascal Rehfeldt, CC BY-SA 3.0.
De uitgave Eer en Glorie is bij
voorintekening te bestellen via info@
burowatering.nl (240 blz., 29,95).
Links: Gedenksteen op het Nederlands
ereveld van Orry-la-Ville.
Boven: Plaquette in het gebouw van de
Eerste Kamer.
Foto's: Oorlogsgravenstichting, CC BY 3.0.
14 Nieuwe Apeldoornse Courant, 4 september 1946.
15 BHIC, Archief 10.736.
16 Mededeling van dhr. René van Heiningen (NIOD) aan de auteur.
17 Heinrich Himmler gaf opdracht om Buchenwald te bouwen. Het kamp was
berekend op 8.000 gevangenen en was in eerste instantie bedoeld voor
politieke gevangenen en criminelen. De eerste 149 gevangenen kwamen in
kamp Buchenwald aan op 15 juli 1937. In 1940 werd begonnen met de bouw
van een crematorium in het kamp. In 1943 arriveerden de eerste groepen
gevangenen, uit het doorvoerkamp Compiègne, in Buchenwald. Buchen
wald werd op 11 april 1945 bevrijd door de zesde pantserdivisie van het
derde Amerikaanse leger. Bij de komst van de Amerikanen waren er 21.000
gevangenen in het kamp, onder hen 1.000 kinderen jonger dan 14 jaar.
18 Mededeling van Stefanie Delleman, conservator Concentratiekamp
Buchenwald, 24 maart 2020.
19 Algemeen Handelsblad, 10 augustus 1950.
20 ‘Opdat zij met eere mogen rusten. Ter nagedachtenis aan de Nederlandse
verzetsstrijders in Frankrijk gevallen voor de vrijheid van hun vaderland en zijn
bondgenoten gedurende de oorlog 1940-1945. A.J. Baron van Boetzelaar, J.C.J.
Baron Brantsen, J.M. Caubo, J.L.G. Doornik, J. Kolkman, J.J. Mohr, B.M. Nijkerk,
J. van Praag, J. Ruys, TH. Rogge, VJ.M. Swane, J. Testers, Gabrielle Weidner.
Ter herinnering aan de Frans-Nederlandse samenwerking in het verzet
gedurende de oorlog 1940-1945 en ter nagedachtenis aan de Franse en
andere geallieerde verzetsstrijders die vielen voor de vrijheid van Nederland
en zijn bondgenoten.’
Gevel en interieur Mastboomhuis.
foto: Frans Strous.
NOTEN
1
2
Mededeling van Dhr. Jan Moerbeek aan de auteur.
‘Heerenschool’ De canon van Katwijk. <https://www.canonvankatwijk.
nl/?s=heerenschool>.
4 Register vertrokken personen gemeente Halsteren 1934-1945, blz. 70/71.
5 Dr. L. de Jong. Het koninkrijk der Nederlanden in de Tweede Wereldoor
log. Deel 9: 568.
6 BHIC. ‘Jos Testers’ Brabantse Gesneuvelden. <https://brabantse
gesneuvelden.nl/persoon/joseph-testers-halsteren-1903>.
Ibid.
8 De Jong:547-555
9 Megan Koreman. Gewone Helden. De Dutch-Paris ontsnappingslijn
1942-1945. Amsterdam: Boom, 2016.
10 In november 1944, na de bevrijding van Frankrijk werd Weidner door koningin
Wilhelmina uitgenodigd om naar Londen te komen, om haar te vertellen over de
Dutch-Paris ontsnappingsroute en de situatie van Nederlanders in Frankrijk en
België. In datzelfde jaar werd hij ook benoemd tot kapitein in de Nederlandse
krijgsmacht, waarna hij de leiding kreeg over de Nederlandse veiligheidsdienst in
Parijs. Deze was verantwoordelijk voor het doorlichten van alle Nederlandse
burgers in Frankrijk en België, met als doel collaborateurs te arresteren.
11 J.H. Weidner. De weg naar de vrijheid. Onderdrukking en verzet. Arnhem/
Amsterdam, 1954.
12 De Jong, deel 7: 897.
13 Weidner.
Bij de totstandkoming van
dit artikel kreeg de auteur
medewerking van:
Werkgroep genealogie van
heemkundekring Halchterth;
NIOD, dhr. René van Heiningen;
Mevr. Monique Kwant-de Blok
(vertalingen van de Franse teksten);
BHIC, dhr. Frank van Doorn;
Dhr. Laurent Testers;
Dhr. Gijs Asselbergs;
Dhr. Geert de Hoogh;
Dhr. Jan Moerbeek.
Veel dank daarvoor.
OPDAT -ZIJ MOGEN RUSTEN
FOUR QUILS REPDSENT DANS LMQHNEUR
TER NAGEDACHTENIS AAN DE NEDERLANDSE
VERZETSSTRIJDERS IN FRANKRIJK GEVALLEN
VOOR DE VRIJHEID VAN HUN VADERLAND EN ÏUN
BONDGENOTEN GEBUAENDE DE 0QRLOC 1940-1945
A LA MEMOIRS DES RESIETANTS HFERLaKDAIS EN
FRANCE- MORTS POUR LA URERTf DE LtUR. PATRIE
ET DE 5ÉS ALLIES PENDANT LA GUEXU DE ID4O-1945
A. J.BARON VAN BOETÏELAERJLC.J.BARQM BRANFSEN
JLM.GAUBO. J.L.G.DOORNIK.. J.KOLKMAN. J J.M.OHR
B. M..NLJKERK. J. VAN PRAAG. J. B UYSTH. ROGGE
V. J, M.5WANE J TESTERS. GABRIELLE WEIDNER
HUN GEEST HEEFT OVI
hum. tor.al a tri
IO MF HE
TF.R HERINNERING AAN DE FR ANS - NEDERLANDSE
SAMENWERKING IN HET VERZET GEDURENDE BE
OORLOG *D40-1945 EN TER NAGEDACHTENIS
AAN FRANSE EH ANDERE GEALLIEERDE
VERZETSSTRIJDERS DEE VIELEN VOOR DÉ VRIJHEID
VAN NEDERLAND EN ZIJN BONDGENOTEN
EH SOUVENIR DE LA RESISTANCE FR ANcO‘NEER -
'LANDAISE PENDANT LA GUERRE 1040-1945
ET A LA MEMOIR E DES FRANCAIS ET ETRANGERS
MORTS POUR LA CAUSE N&ERLANDAISE ET ALLIEE
A. CHARRON, FRANCAIS. E.GlRAN. FRANCAIS.
O G IRA».FRANCAIS. MARIF-LCWISE MEUKIER, TRA**"*
f. MtYERrSUlSSt MlNCOWSKI, APATRIDE OU W
;se
