In deze bijdrage wordt eerst de oor sprong van de Sint-Jacobsverering behandeld en de betekenis ervan voor Bergen op Zoom; daarna ko men het Sint-Jacobsgilde, de kapel en het gasthuis aan de orde ... Bergen op Zoom kan op die route hebben gelegen: ten noorden had Steenbergen Sint-Jacobus de Meerdere als kerkpatroon, ten zui den waren er kapellen van deze heilige op Hoogschoten onder Ekeren. later

Geweldigerstraat.68 Dit huis heette in 1711 De Munte (Vismarkt 32).69 In 1715 rustte er nog een cijns ten behoeve van het stads- gasthuis als rechtsopvolger van de Sint-Jacobsbroeders op.'n In 1865 werd het met De ... Afb. 11Detail van de plattegrond van Bergen op Zoom door Jacob van Deventer, ca. 1560.

te Bergen op Zoom die in 1580 plaatsvond na plunde ring en verwoestingen in de Grote Kerk en de kloosters zal ook de Sint-Jacobskapel niet ongemoeid hebben gelaten. Details over deze gebeurtenis zijn ... Een zekere Jacob de Brockere ver kocht in 1467 aan de stad Bergen op Zoom het huis, dat later Enge- lenborch (Vismarkt nr. 30) heet

Te Bergen op Zoom werd de Sint- Jacobskapel voor het eerst ge noemd in 1424;16 het gilde in 144417 en het gasthuis in 1470.18 Het is echter wel aannemelijk dat zij gelijktijdig ontstonden, wellicht ... bij de aanleg van de Vismarkt aan het einde van de 14e eeuw. Dat de broeders te Bergen op Zoom een gilde-organisatie ken den wijst erop dat zij de lekenstatus behielden; er zijn geen motieven aan te

1 De Sint Jacobskapel aan de Vismarkt te Bergen op Zoom. met bij dragen van W A. van Ham. C.D. Van- wesenbeeck en L.J. Weijs. Bergen op Zoom 1976. 2. Marco Vermunt. 'Hui denmarkt - Nieuw Markt ... markies. Verkenningen in middeleeuws Bergen op Zoom-5. De Waterschans 16-3 (1986) 39-44. 6 SA 1. fol. 76v, 88, 92 en 103v; 10, fol. 24; 5142 fol. 29v; 861, fol. 5v. In dat register op fol. 92 de vermelding